رفتار دولت مردان انگلیسی در زمان قیومیت ، در مجموع ، زمینه های تاسیس اسرائیل را پدید آورد
گرچه نظام قیومیت انگلیس بر فلسطین در 1301ش./1922م. به تصویب رسید و از 1302ش./1923م. به مرحله اجرا در آمد ، ولی انگلیسی ها از 1297ش./1918م. بر فلسطین سلطه داشته اند . رفتار دولت مردان انگلیسی در زمان قیومیت ، در مجموع ، زمینه های تاسیس اسرائیل را پدید آورد و در دهه نخست حاکمیت و قیومیت ( 1370-1297ش./1928-1918م.) آنان دست به کارهای زدند که صهیونیست ها را برای دست یافتن به آرزوهای خویش مدد رسانیدند :
1. تشویق مهاجرت یهودیان به فلسطین
2. تسهیل فروش زمین های اعراب به یهودیان
4. آموزش نظامی یهودیان توسط افسران انگلیسی
5. تشویق سرمایه گذاری به نفع صهیونیست ها در فلسطین از سوی سرمایه داران آمریکایی و انگلیسی
همچنین آنان با انتصاب سر هربرت سموئل ، صهیونیست مشهور و یکی از طراحان اعلامیه بالفور ، به عنوان کمیسر عالی انگلیس بر فلسطین ، به اجرای خواسته های صهیونیست ها مددی بسیار رسانیدند . مخالفت های دیپلماتیک ، قیام ها ( مانند تیر 1299ش./آوریل 1920م.) تظاهرات و اعتصابات عمومی اعراب فلسطینی ( چون خرداد 1304ش./مارس 1925م.) مانعی برای اجرای نقشه های انگلیسی پدید نیاورد .(1)
در دوره قیومیت ( 1317-1318ش./1938-1929م.) اختلاف مسلمانان و یهودیان بر سر مالکیت دیوار ندبه ، منجر به وقوع شورش هایی گسترده در 1308ش./1929م. شد . کمیسیون انگلیسی بررسی کننده این حوادث ، ارسال نیروهای اضطراری به فلسطین و تقویت سازمان پلیس را توصیه کرد . چند سال بعد ، موج جدیدی از مهاجرت یهودیان به فلسطین آغاز گردید که صهیونیست را در نیل به افزایش جمعیت و تاسیس دولت یهودی کمک کرد .
انگلیسی ها علی رغم جانب داری جامعه ملل از خواسته های عرب و نیز دگرگون شدن مبارزه ضد یهودی و انگلیسی اعراب ، از مخالف های مسالمت آمیز به قیام مسلحانه و همچنین ، نیاز به کسب حمایت اعراب در جنگ احتمالی آینده علیه متحدین و بی نتیجه کردن تلاش های متحدین در این باره ، حاضر به پذیرفتن خواسته های فلسطینی نشد . (2)
” در سومین دوره حکومت قیومیت در فلسطین (1327-1318ش./1948-1939م.) که با جنگ جهانی دوم همزمان بود ، انگلستان برای حفظ منافع خود در جنگ و جلب حمایت اعراب ، به تدریج از تقویت صهیونیست ها دست کشید و سعی کرد میان دو گروه متخاصم در فلسطین نوعی سازش ایجاد کند . در این دوره ، صهیونیست ها ، که بی مهری انگلستان را ( با انتشار کتاب سفید در 1318ش./1939م. و اجرای مفاد آن یعنی محدودیت مهاجرت و خرید زمین از سوی یهودیان ) مشاهده می کردند ، به سوی قدرت نو ظهور جهانی ، یعنی ایالات متحده آمریکا روی آوردند” . (3)
آمریکاییان برای گسترش نفوذ و همچنین برای برخورداری از حمایت های مالی و سیاسی صهیونیست های آن کشور ، به پشتیبانی از خواست صهیونیست ها و تجهیز گروه های تروریستی به منظور گسترش فعالیت های ضد فلسطینی و انگلیسی پرداختند و شبه نظامیان صهیونیستی، با بهره گیری از خلاء تبعید رهبران فلسطینی و حمایت آمریکا ، به منافع انگلیس و اعراب آسیب رسانیدند .
” بدین خاطر ، بوین (4) ( وزیر خارجه انگلستان ) در . . . ( اردیبهشت 1326ش.) فوریه 1947م. در مجلس عوام اعلام کرد که نظام قیومیت قادر به حل مسئله فلسطین نیست ؛ زیرا یهودیان تقاضای پذیرش میلیون ها مهاجر را دارند و این به زیان اعراب است . . . ( به این جهت ) انگلستان در حل مسئله ، به بن بست رسیده و دولت اعلی حضرت تصمیم گرفته است که کل قضیه را به سازمان ملل متحد ارجاع دهد (5)
قیومیت انگلیس بر فلسطین ، از آن رو که حقوقی ویژه برای یهودیان فراهم آورد ، به سیل مهاجرت یهودیان انجامید . ولی در برابر ، به افزایش سطح رفاه و پیشرفت زندگی مردم بومی منجر نشد . همچنین ، شیوه رفتار انگلیس در دوران قیومیت ، مغیار با مفاد اعلامیه بالفور و محتوای حکم قیومیت جامعه ملل بود و حتی بر خلاف حکم قیومیت ، دولت قیم از ارائه خدماتی که برای آن ها حکم قیومیت دریافت کرده بود ، نا موفق ماند . (6)
1. ریشه های بحران در خاورمیانه / احمدی / صفحه 201 – 209
2. ریشه های بحران در خاورمیانه / احمدی / صفحه 209 – 220
3. ریشه های بحران در خاورمیانه / احمدی / صفحه 220
4. Bewin
5. ریشه های بحران در خاورمیانه / احمدی / صفحه 236
6. فلسطین و حقوق بین الملل / کتان / صفحه 44 – 50
