جنگ جهانی اول و زمینه های پیدایش اسرائیل

جنگ جهانی اول فرصتی طلائی¹ برای جنبش صهیونیسم بود ؛

زیرا امپراتوری عثمانی ، یعنی مهمترین مانع تاسیس دولت صهیونیستی ، فروپاشید² .در مقابل ، انگلیس پر حرارت تر از گذشته به حمایت از خواسته های نهضت صهیونیسم پرداخت³ . این حوادث تلخ را می توان با مروری بر برخی رویدادهای دوران جنگ دریافت :

الف) در 1293ش. / 1914م. انگلیسی ها مذاكراتی را با حسین ، شریف مكه⁴ برای بسیج اعراب علیه تركان عثمانی آغاز كردند و این مذاكرات با آغاز جنگ جهانی اول با شدتی بیشتر پیگیری شد . یك ماه پس از آغاز جنگ و اندكی پس از آغاز مذاكرات میان انگلستان ( مك ماهان ) و اعراب ( شریف حسین ) ، وایزمن با بالفور و تنی چند از چهره های دولتی انگلیس ملاقات كرد و حمایت آنان و دولت انگلیس را از اهداف صهیونیستی به دست آورد⁵ .

ب) در فروردین 1294ش. / 1915م. مك ماهان موافقت دولتش را با خواسته های شریف حسین اعلام كرد . در ماه های مه و اوت ( مرداد و آبان ) روابط اعراب و تركان با اعدام 32 نفر از رهبران ناسیونالیسم عرب توسط دولت عثمانی بحرانی تر شد . هربرت سموئل⁶ ، وزیر صهیونیست دولت بریتانیا ، از این وضعیت برای تصویب طرحش در كابینه دولت ، مبنی بر ضرورت سیطره انگلیس بر فلسطین از طریق یهودی كردن آن ، سود برد⁷ .

ج) در مه 1295ش. / 1916م. دولت های انگلیس و فرانسه ، با انعقاد پیمان سری « سایكس پیكو » نقشه تقسیم سرزمین های و منطقه آسیایی دولت عثمانی را ترسیم كردند . در این نقشه ، فلسطین تحت سرپرستی یك گروه بین المللی قرار می گرفت . با این حال ، یك ماه بعد ، شورش اعراب به فرماندهی فیصل فرزند شریف حسین ، با تیراندازی ، محاصره ، اشغال پادگان های نظامی و تصرف شهرهای مكه ، طائف و جده وارد مرحله جدید و حساس شد⁸ .

د) در بهمن 1296ش. / نوامبر 1917م. اعلامیه شصت و  هفت كلمه ای بالفور مبنی بر تصمیم دولت انگلیس برای ایجاد یك دولت یهودی در فلسطین صادر گردید . مذاكرات صهیونیست ها و انگلیسی ها ، كه منجر به صدور اعلامیه مذكور شد ، به دور از چشم متحدان⁹ انگلیس ( فرانسه و اعراب ) صورت می گرفت ، در حالی كه در همان زمان ، فرانسه با ادامه همكاری و اعراب با اشغال مناطقی چون عقبه ، وفاداری خود را برای تداوم اتحاد با انگلیس و پیروزی متفقین¹⁰ به نمایش گذاشته بود¹¹ .

هـ) انگلیس به رغم وعده های گذشته ، دو ماه پیش از متاركه جنگ ( 1297ش. / 1918م. ) به یك گروه صهیونیستی به ریاست وایزمن اجازه بازدید از فلسطین را داد و بی درنگ پس از آن ، اداره فلسطین را به یك حكومت نظامی تحت ریاست ژنرال اللنبی سپرد . با این حال ، در ماه نوامبر / بهمن با ارسال تلگرافی به شریف حسین و صدور بیانیه مشترك با فرانسه ، همچنان به اعطای استقلال به اعراب تاكید ورزید¹² .

حاصل حمایت های بی دریغ انگلیس از صهیونیست ها ، افزایش شمار یهودیان مهاجر به فلسطین بود كه از 5% در 1279ش. / 1897م. به 10% در 1297ش. / 1918م. یعنی به رقم 56.000 نفر رسید . از دیدگاه صهیونیسم ،‌افزایش جمعیت یهودیان در فلسطین برای تشكیل دولت یهودی امری اجتناب ناپذیر بود¹³ .

1. اسرائیل و عرب – ماكسیم رودنسون – صفحه 24 .
2. به رغم انعطاف تركان جوان در برابر صهیونیسم ، آنان به حفظ یكپارچگی امپراتوری عثمانی می اندیشیدند و نیز مخالف جدا شدن فلسطین از پیكره امپراتوری بودند . تاریخ نوین فلسطین – عبدالوهاب كیالی – صفحه 96 .
3. پیش از جنگ جهانی اول و حتی در سال های آغازین آن ، صهیونیست ها به آلمان دل بسته بودند ، ولی با مشاهده شكست قریب الوقوع آن كشور و جدیت انگلیس در حمایت از صهیونیست ها ، به بریتانیا روی آوردن . ریشه های بحران در خاورمیانه – احمدی – صفحه 62 .
4. حسین بن علی در 1287ش. / 1908م. از سوی تركان به عنوان شریف مكه ( شریف حسین )  منصوب شد . از آن پس وی از حمایت مادی و معنوی همه اعراب قلمرو امپراتوری عثمانی بهره برد . ریشه های بحران در خاورمیانه – احمدی – صفحه 137 .
5. سرگذشت فلسطین یا كارنامه سیاه استعمار – زعیتر – صفحه 81 / اسرائیل و عرب – رودنسون – صفحه 25 / پرونده فلسطین – حكم دروزه – صفحه 19 / تاریخ نوین فلسطین – كیالی – صفحه 99 .
6. Herbert Samul  .
7. سرگذشت فلسطین یا كارنامه سیاه استعمار – زعیتر – صفحه 82 / پرونده فلسطین – دروزه – صفحه 19 .
8. سرگذشت فلسطین یا كارنامه سیاه استعمار – زعیتر – صفحه 87 .
9. هربرت سموئل درباره این مخفی كاری می گوید : « نزدیك شدن یك نیروی بزرگ  اروپایی به كانال سوئز خطر جدی برای طرح های مهم دولت بریتانیا [ بود ] » . پرونده فلسطین – دروزه – صفحه 20 .
10. لیدل هارت ، استراتژیست انگلیسی می گوید : « اعراب ، سپاه چهارم عثمانی را كه هرگز كاستی ( شكست ) نمی پذیرفت و قادر به پیروزی نهایی بود در هم شكستند . پرونده فلسطین – دروزه – صفحه 21 / همچنین ژنرال اللنبی فرمانده سپاه انگلیس بر این عقیده بود كه « در نتایج نهایی كه از این جنگ بدست آوردیم ، سپاه عربی سهم بزرگی دارد » . سرگذشت فلسطین یا كارنامه سیاه استعمار – زعیتر – صفحه 86 .
11. اسرائیل ، فاشیسم جدید – كرمانی – صفحه 163 .
12. تاریخ جهانی – ش.دولاندلن – جلد 2 – صفحه 397 / سرگذشت فلسطین یا كارنامه سیاه استعمار – زعیتر – صفحه 90 الی 103 .
13. حقایقی درباره صهیونیسم – رمان برودسكی – صفحه 14 .